Saya, Abu Nuha Nuwairah, Perunding Pewarisan Wasiyyah Shoppe Berhad sejak tahun 2022. Saya juga merupakan lepasan syariah daripada Universiti Islam Imam Muhammad Ibn Saud, Riyadh. Insya Allah, saya boleh bantu tuan puan dalam menjawab persoalan berkaitan pewarisan.
Isi Kandungan
Pendahuluan
Sebelum kedatangan Islam, wanita di kebanyakan masyarakat, termasuk di Semenanjung Arab, dipinggirkan dan dianggap sebagai golongan yang lemah dan tidak layak menerima warisan. Dalam sistem sosial yang didominasi oleh patriarki, wanita sering dianggap sebagai objek atau harta milik lelaki, bukannya sebagai individu yang mempunyai hak ke atas harta warisan.
Masyarakat Arab Jahiliyah
Di kalangan masyarakat Arab Jahiliyah, pewarisan harta hanya disalurkan kepada anak lelaki dan kaum lelaki dalam keluarga. Wanita tidak diberikan apa-apa hak pewarisan. Malah, mereka sendiri dianggap sebagai sebahagian daripada harta yang boleh diwariskan. Peranan wanita dalam keluarga dilihat lebih kepada melahirkan anak, menjaga rumah tangga, dan memberikan khidmat kepada suami serta keluarga lelaki. Oleh itu, tidak wujud sebarang keperluan, dalam pandangan mereka, untuk memberi hak pewarisan kepada wanita.
Wanita sering menjadi mangsa kepada sistem pewarisan yang tidak adil ini, di mana setelah kematian suami atau bapa mereka, harta yang sepatutnya menjadi sumber sokongan hidup mereka diserahkan sepenuhnya kepada anak lelaki atau saudara lelaki terdekat. Mereka bukan sahaja kehilangan hak ke atas harta tetapi juga sering kali kehilangan tempat tinggal dan sumber pendapatan.
Peradaban Kuno Lain
Selain masyarakat Arab Jahiliyah, peradaban kuno lain seperti Yunani, Rom, dan Parsi juga menghadkan hak pewarisan wanita. Dalam peradaban Yunani kuno, wanita hanya dapat mewarisi harta dalam keadaan tertentu, seperti ketiadaan waris lelaki dalam keluarga. Namun, mereka tidak mempunyai kuasa penuh ke atas harta tersebut dan perlu mendapatkan kelulusan daripada lelaki dalam keluarga untuk mengurus harta mereka.
Di Rom kuno, wanita, walaupun dalam kedudukan yang lebih baik berbanding masyarakat Arab Jahiliyah, tetap tidak mempunyai hak penuh ke atas harta. Mereka hanya boleh memiliki harta melalui pewarisan yang terhad dan perlu berada di bawah pengawasan lelaki. Sementara itu, di Parsi kuno, kedudukan wanita juga lemah dalam urusan pewarisan. Mereka tidak dianggap sebagai pewaris yang sah melainkan dalam keadaan luar biasa.
Islam Membawa Keadilan
Kedatangan Islam membawa satu revolusi sosial yang besar, terutamanya dalam kedudukan wanita dalam masyarakat. Al-Quran memberikan panduan yang jelas tentang hak-hak pewarisan, dengan mengiktiraf bahawa wanita mempunyai hak yang sah dalam pembahagian harta. Ini adalah satu pembaharuan yang signifikan, yang mengangkat martabat wanita daripada sekadar objek harta kepada individu yang memiliki hak sendiri dalam pewarisan harta.
Firman Allah SWT dalam Surah An-Nisa’ ayat 7 menyebut:
لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِّمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِّمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ ۚ نَصِيبًا مَّفْرُوضًا
Maksudnya:“Bagi orang lelaki ada hak bahagian daripada harta peninggalan ibu bapa dan kerabat, dan bagi orang perempuan ada hak bahagian (pula) daripada harta peninggalan ibu bapa dan kerabat, baik sedikit atau banyak menurut bahagian yang telah ditetapkan.”
Ayat ini dengan jelas mengiktiraf hak wanita untuk mewarisi harta, sama ada dalam jumlah yang besar atau kecil, berdasarkan kedudukan mereka dalam keluarga. Islam juga memperkenalkan pembahagian faraid, di mana hak pewarisan ditentukan mengikut hubungan darah dan kedudukan dalam keluarga, dengan memberi bahagian kepada wanita seperti anak perempuan, ibu, isteri, dan saudara perempuan.
Walaupun bahagian pewarisan wanita secara umum lebih kecil berbanding lelaki, ini disebabkan oleh tanggungjawab kewangan yang diberikan kepada lelaki dalam keluarga. Lelaki diwajibkan untuk menyara keluarga mereka, sementara wanita tidak mempunyai tanggungjawab kewangan yang sama, justeru bahagian mereka adalah mencerminkan tanggungjawab ini.
Kesan Pembaharuan
Perubahan yang dibawa oleh Islam ini memberikan kesan yang besar kepada masyarakat pada masa itu. Wanita kini mempunyai hak yang sah untuk memiliki harta, memanfaatkan harta warisan, dan tidak lagi bergantung sepenuhnya kepada lelaki dalam keluarga. Mereka boleh menggunakan harta mereka untuk keperluan sendiri, membantu keluarga, atau untuk tujuan kebajikan.
Pembaharuan ini bukan sahaja membawa keadilan kepada wanita tetapi juga mengukuhkan kedudukan mereka dalam masyarakat. Wanita kini diiktiraf sebagai individu yang berdiri sendiri dengan hak yang dilindungi oleh undang-undang agama.
Penutup
Sebelum kedatangan Islam, wanita diperlakukan dengan ketidakadilan dalam banyak aspek kehidupan, termasuk dalam pewarisan harta. Namun, dengan kedatangan Islam, wanita diberi kedudukan yang lebih baik dan lebih adil dalam pembahagian harta pusaka. Pembaharuan yang dibawa oleh Islam ini bukan sahaja memberikan hak yang sah kepada wanita tetapi juga mengangkat martabat mereka sebagai anggota masyarakat yang berhak dihormati dan dilindungi.
Rujukan
- Ahmad Hasan, The Principles of Islamic Jurisprudence.
- H.A.R. Gibb, Mohammedanism: An Historical Survey.
- Leila Ahmed, Women and Gender in Islam.
- Wael B. Hallaq, Sharia: Theory, Practice, Transformations.
- Karen Armstrong, Islam: A Short History.
Alhamdulillah berakhirlah perkongsian kali ini. Semoga perkongsian ini dapat memberikan gambaran yang lebih mendalam mengenai ketidakadilan yang dihadapi oleh wanita sebelum Islam dan bagaimana Islam membawa perubahan yang lebih adil dan seimbang dalam hak pewarisan wanita.