Saya Abu Nuha Nuwairah, Perunding Pewarisan Wasiyyah Shoppe Berhad sejak tahun 2022. Saya juga merupakan lepasan syariah daripada Universiti Islam Imam Muhammad Ibn Saud, Riyadh. Insya Allah, saya boleh bantu tuan puan berkaitan dengan pewarisan.
Isi Kandungan
Pendahuluan
Dalam hukum faraid, waris fardu merupakan golongan waris yang mempunyai hak ke atas bahagian harta pusaka yang telah ditetapkan secara jelas dalam Al-Quran dan Hadis. Bahagian mereka tidak berubah kecuali jika terdapat situasi khas yang menyebabkan pengecualian atau perubahan dalam pembahagian.
Sistem ini memastikan bahawa harta pusaka diagihkan secara adil dan mengikut syariat Islam, dengan memelihara hak setiap ahli keluarga. Waris fardu terbahagi kepada beberapa kategori utama yang ditentukan berdasarkan hubungan kekeluargaan dengan si mati.
Poster Ashab Al-Furud
Siapakah Waris Fardu?
Berdasarkan rujukan poster dan tambahan maklumat, berikut adalah senarai waris fardu beserta bahagian dan syarat masing-masing:
Ibu (IB)
Bahagian: 1/6 atau 1/3.
Syarat:
- Menerima 1/6 jika si mati mempunyai anak keturunan atau adik-beradik ramai sama ada lelaki dan perempuan (iaitu orang ke atas).
- Menerima 1/3 jika si mati tiada anak keturunan dan tiada adik-beradik ramai (iaitu dua orang ke atas).
- Dalam kes Umariyyatain (jika ibu mewarisi bersama suami/isteri dan bapa), ibu hanya menerima 1/3 daripada baki, bukan keseluruhan harta.
Bapa (BP)
Bahagian: 1/6, 1/6 + A’sobah atau A’sobah sahaja.
Syarat:
- Menerima 1/6 jika si mati mempunyai anak keturunan lelaki sahaja/lelaki dan perempuan.
- Menerima 1/6 dan A’sobah jika si mati mempunyai anak keturunan perempuan sahaja.
- Menerima secara A’sobah jika si mati tidak mempunyai anak keturunan.
Datuk Sebelah Bapa (DB)
Bahagian: 1/6, 1/6 + A’sobah atau A’sobah sahaja.
Syarat:
- Menerima 1/6 jika si mati mempunyai anak keturunan lelaki sahaja/lelaki dan perempuan.
- Menerima 1/6 dan A’sobah jika si mati mempunyai anak keturunan perempuan sahaja.
- Menerima secara A’sobah jika tiada anak lelaki atau saudara lelaki yang lebih hampir.
- Mahjub (terdinding) apabila bapa masih hidup.
Suami (SU)
Bahagian: 1/2 atau 1/4.
Syarat:
- Menerima 1/2 jika si mati tidak mempunyai anak keturunan.
- Menerima 1/4 jika si mati mempunyai anak keturunan.
Isteri (IS)
Bahagian: 1/4 atau 1/8.
Syarat:
- Menerima 1/4 jika si mati tidak mempunyai anak keturunan.
- Menerima 1/8 jika si mati mempunyai anak keturunan.
Anak Perempuan (AP)
Bahagian: 1/2, 2/3 atau A’sobah bil Ghairi.
Syarat:
- Menerima 1/2 jika seorang sahaja dan tiada anak lelaki.
- Menerima 2/3 jika dua orang atau lebih dan tiada anak lelaki.
- Jika bersama anak lelaki, kedudukannya bertukar menjadi As’obah bil Ghairi di mana bahagian mereka adalah nisbah 2:1 berbanding anak lelaki.
Cucu Perempuan Sebelah Anak Lelaki (CPAL)
Bahagian: 1/2, 2/3, 1/6 atau A’sobah bil Ghairi.
Syarat:
- Menerima 1/2 jika seorang sahaja dan tiada anak perempuan.
- Menerima 2/3 jika dua orang atau lebih dan tiada anak perempuan.
- Menerima 1/6 (mencukupkan 2/3) jika bersama seorang anak perempuan.
- Jika mewarisi bersama cucu lelaki kepada si mati, mereka mendapat bahagian secara A’sobah bil Ghairi dengan nisbah 2:1.
- Mahjub (terdinding) jika terdapat anak lelaki atau anak perempuan ramai.
Saudara Perempuan Seibu Sebapa (SPIB)
Bahagian: 1/2, 2/3, A’sobah bil Ghairi atau A’sobah maal Ghairi.
Syarat:
- Menerima 1/2 jika seorang sahaja dan tiada anak lelaki, anak perempuan, atau saudara lelaki sebapa.
- Menerima 2/3 jika dua orang atau lebih dengan syarat yang sama.
- A’sobah bil Ghairi jika bersama saudara lelaki seibu sebapa.
- A’sobah maal Ghairi jika bersama dengan anak keturunan perempuan sahaja.
- Mahjub (terdinding) jika terdapat bapa, anak lelaki, atau anak perempuan.
Saudara Perempuan Sebapa (SPB)
Bahagian: 1/2, 2/3, 1/6, A’sobah bil Ghairi atau A’sobah maal Ghairi.
Syarat:
- Menerima 1/2 jika seorang sahaja dan tiada anak lelaki, anak perempuan, atau saudara lelaki sebapa.
- Menerima 2/3 jika dua orang atau lebih dengan syarat yang sama.
- Menerima 1/6 (mencukupkan 2/3) jika bersama seorang seorang saudara perempuan seibu sebapa.
- A’sobah bil Ghairi jika bersama saudara lelaki sebapa.
- A’sobah maal Ghairi jika bersama dengan anak keturunan perempuan sahaja.
- Mahjub (terdinding) jika terdapat bapa, anak lelaki, atau anak perempuan.
Saudara Perempuan Seibu (SLI)
Bahagian: 1/6 atau 1/3.
Syarat:
- Menerima 1/6 jika seorang sahaja.
- Menerima 1/3 jika dua orang atau lebih.
- Mahjub (terdinding) jika terdapat bapa, datuk atau anak keturunan.
Saudara Lelaki Seibu (SPI)
Bahagian: 1/6 atau 1/3.
Syarat:
- Menerima 1/6 jika seorang sahaja.
- Menerima 1/3 jika dua orang atau lebih.
- Mahjub (terdinding) jika terdapat bapa, datuk, atau anak keturunan.
Nenek Sebelah Ibu / Sebelah Bapa (NI/NB)
Bahagian: 1/6.
Syarat:
- Menerima 1/6 jika tiada ibu.
- Mahjub (terdinding) jika ibu masih hidup.
Kedudukan & Keutamaan Waris Fardu
Waris fardu mempunyai keutamaan dalam pembahagian harta pusaka kerana bahagian mereka telah ditetapkan oleh syariat. Proses pembahagian pusaka dimulakan dengan memberikan bahagian kepada semua waris fardu terlebih dahulu. Sekiranya terdapat baki harta selepas pembahagian ini, baki tersebut akan diberikan kepada ahli a’sobah atau diagihkan mengikut prinsip lain seperti Radd* (pengembalian baki kepada waris fardu).
*Pengamalan di Malaysia tidak menggunakan kaedah Radd. Namun, ia juga salah satu pandangan dalam Mazhab Syafie.
Prinsip Mahjub (Terdinding)
Dalam faraid, terdapat konsep Mahjub di mana seseorang waris fardu terhalang daripada menerima harta disebabkan kewujudan waris yang lebih hampir kepada si mati. Sebagai contoh:
- Ibu terhalang daripada mendapat 1/3 jika terdapat anak atau dua orang adik-beradik.
- Datuk terhalang jika bapa masih hidup.
- Saudara sebapa dan saudara seibu terhalang jika terdapat bapa atau anak keturunan.
Konsep ini memastikan bahawa waris yang paling dekat dengan si mati diberikan keutamaan dalam pembahagian harta pusaka.
Tips Untuk Memahami Pembahagian Waris Fardu
Pertama, kenali hubungan kekeluargaan dengan Jelas – Pembahagian faraid bergantung kepada hubungan kekeluargaan, jadi pastikan anda memahami kedudukan setiap ahli keluarga dalam hierarki waris.
Kedua, fahami syarat dan situasi khas – Setiap waris fardu mempunyai syarat tertentu yang mempengaruhi bahagian mereka, jadi pastikan anda mengetahui syarat-syarat ini untuk mengelakkan kekeliruan.
Ketiga, gunakan jadual atau diagram – Seperti poster yang anda gunakan, jadual dan diagram memudahkan pemahaman mengenai bahagian dan syarat setiap waris.
Keempat, dapatkan bimbingan pakar – Oleh kerana pengiraan faraid boleh menjadi kompleks, dapatkan nasihat daripada pakar perancangan pusaka untuk memastikan pembahagian dilakukan dengan betul dan adil.
Penutup
Alhamdulillah, dengan perkongsian ini kita telah memahami konsep waris fardu yang mempunyai bahagian yang telah ditetapkan mengikut hukum syarak. Pembahagian harta pusaka mengikut faraid bukan sahaja memastikan keadilan tetapi juga memelihara hak setiap ahli keluarga.
Semoga artikel ini memberi manfaat kepada anda dan membantu dalam memahami sistem pembahagian pusaka dalam Islam dengan lebih jelas. Sekiranya anda memerlukan panduan atau ingin merancang harta pusaka anda, boleh hubungi Abu Nuha Nuwairah (+6014-5241281) untuk mendapatkan khidmat nasihat profesional.
Pesanan: Untuk memahami syarat bagi setiap waris fardu, tuan puan perlu dapatkan penerangan lanjut daripada ahli dalam bidang pewarisan supaya tidak tersalah fahami. Maklumat yang diberikan adalah berdasarkan ringkasan.